Cách đây 107 năm, cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa (XHCN) Tháng Mười Nga nổ ra thắng lợi, đánh dấu bước đột phá vĩ đại mở đầu thời đại mới - thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội (CNXH). Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với Cách mạng Tháng Mười đã soi sáng chói lọi vào con đường Cách mạng Việt Nam, mở ra con đường giải phóng dân tộc.

Với tầm vóc lịch sử lớn lao đó, Cách mạng Tháng Mười không chỉ làm đảo lộn sâu sắc bức tranh toàn cảnh nền chính trị thế giới đương đại, mà còn đặt nền móng hiện thực cho xu hướng đi lên CNXH như một tất yếu khách quan, không thể bị đảo ngược.

Sau Cách mạng Tháng Mười thắng lợi đến nay, nhân loại đã chứng kiến nhiều biến cố lịch sử đầy biến động song ý nghĩa của nó vẫn không hề thay đổi. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng Tháng Mười Nga chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu, hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa đến như thế…”⁽¹⁾. Phong trào giải phóng dân tộc đã mở sang một giai đoạn mới, mang những tính chất mới. Từ đây, nhiều dân tộc bị nô dịch đã bước vào con đường cách mạng mới, trong đó có nhân dân ta - con đường cách mạng của giai cấp công nhân, kết hợp mục tiêu giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của chủ nghĩa thực dân, đế quốc với mục tiêu giải phóng giai cấp công nhân, nông dân và các tầng lớp lao động, thực hiện lý tưởng mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Trong bối cảnh đó, việc tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười là có ý nghĩa lý luận và thực tiễn hết sức to lớn nhằm khẳng định tầm vóc của Cách mạng Tháng Mười Nga, trên cơ sở đó tiếp tục vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng của Cách mạng Tháng Mười vào cách mạng Việt Nam.

Việc nhận thức về ý nghĩa và tính chất của Cách mạng Tháng Mười là tiền đề điều kiện để Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định con đường cứu nước đúng đắn. Trên lộ trình tìm đường cứu nước, qua khảo sát thực tế ở nhiều nước tư bản, thuộc địa, nghiên cứu lý luận Mác-Lênin và lịch sử nhiều dân tộc, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh hiểu rõ bản chất các cuộc cách mạng tư sản. Đây chính là cơ sở lý luận và thực tiễn để Hồ Chí Minh quyết định việc lựa chọn của mình.

Trong “Đường cách mệnh” Hồ Chí Minh đã nhận xét rằng, “Cách mệnh Mỹ là cách mệnh tư bản, mà cách mệnh tư bản là chưa phải cách mệnh đến nơi”. Với Đại cách mệnh Pháp, Hồ Chí Minh phân tích “trong ba lần Cách mệnh Pháp 1789, 1848, 1879 đều vì dân, can đảm nhiều, nhưng vẫn không đến nơi”. Hai cuộc cách mạng này tuy đã là hai sự tiến bộ lớn trong đời sống xã hội loài người nhưng chính quyền vẫn ở trong tay một thiểu số, trong vua quan, trong bọn tư sản; đông đảo người dân vẫn bị bóc lột, áp bức. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, con đường của cách mệnh tư sản không phải là con đường mà nhân dân ta đi: “Đã hy sinh làm cách mệnh thì nên làm cho đến nơi, nghĩa là làm sao cách mệnh rồi thì quyền giao cho dân chúng số nhiều, chứ không để trong tay một số ít người. Thế mới khỏi hy sinh nhiều lần, thế dân chúng mới được hạnh phúc”.

Khác với cách mạng Mỹ, Pháp, Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 là cuộc cách mạng giải phóng tất cả những người lao động trong nước, chân tay cũng như trí óc, nông thôn cũng như thành thị và điều vĩ đại hơn nữa là mở ra con đường giải phóng các dân tộc bị áp bức trên phạm vi toàn thế giới. Hồ Chí Minh đã kết luận trong “Đường cách mệnh” rằng: “Cách mạng Tháng Mười Nga đã đuổi được vua, tư bản, địa chủ rồi lại ra sức cho công nông các nước và dân tộc bị áp bức ở các thuộc địa làm cách mệnh để đạp đổ tất cả các đế quốc chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa trong thế giới”.

Hồ Chí Minh có không dưới 20 lần viết về cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga như: cuốn Đường cách mệnh; Cách mạng Tháng Mười Nga mở ra con đường giải phóng các dân tộc; Cách mạng Tháng Mười vĩ đại soi sáng con đường đưa chúng ta tới hạnh phúc.v.v... Trong các tác phẩm đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Trong thế giới bây giờ chỉ có cách mệnh Nga là đã thành công và thành công đến nơi, nghĩa là dân chúng được cái hạnh phúc tự do, bình đẳng thật... Cách mệnh Nga dạy cho chúng ta rằng muốn cách mệnh thành công thì phải dân chúng (công nông) làm gốc, phải có Đảng vững bền, phải bền gan, phải hy sinh, phải thống nhất. Nói tóm lại, phải theo chủ nghĩa “Mã Khắc Tư và Lê-nin”⁽²⁾

Đi theo Cách mạng Tháng Mười, Nguyễn Ái Quốc ngay từ khi tiếp cận  “Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của V.I.Lênin”,  Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc: “Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!”. 

Là người Việt Nam đầu tiên, người cộng sản đầu tiên đi theo V.I.Lênin, dưới ánh sáng chói lọi của Cách mạng Tháng Mười, Hồ Chí Minh đã kiên trì đấu tranh cách mạng để thành lập Đảng Cộng sản, thành lập Mặt trận dân tộc, tổ chức lực lượng vũ trang kiểu mới, phát động, thức tỉnh, tuyên truyền, tổ chức quần chúng đứng lên, vùng dậy khởi nghĩa, giành chính quyền về tay nhân dân lao động và giai cấp vô sản. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam, Chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại thắng mùa Xuân năm 1975 - phần nào cũng chính là thành quả của Cách mạng Tháng Mười. Dưới ánh sáng của Cách mạng Tháng Mười đãchiếu rọi ánh sáng mới vào con đường của Cách mạng Việt Nam nhằm đáp ứng yêu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng,đó là con đường gắn liền độc lập dân tộc với CNXH, đem lại tự do, bình đẳng, hạnh phúc cho hàng trăm triệu người trên thế giới, đặc biệt là dân tộc Việt Nam.

Cách mạng Tháng Mười luôn soi sáng chói lọi con đường cách mạng Việt Nam, đưa cả dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đây chính là kim chỉ nam và niềm tin khoa học cho hành động của chúng ta trong sự nghiệp đổi mới đất nước, hiện thực hóa khát vọng phát triển Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Lộc Phát

(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1996, tập 12, tr.300, 301

(2) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1996, tập 2, tr. 280