Thực tập tốt nghiệp - bước đệm quan trọng cho hành trình nghề nghiệp

Thực tập luôn được xem là học phần không thể thiếu trong chương trình đào tạo của các trường cao đẳng, đại học. Đây là cơ hội để sinh viên tiếp cận môi trường làm việc thực tế, rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp và nâng cao cơ hội việc làm sau khi ra trường.

Theo Thông tư số 03/2019/TT-BLĐTBXH ngày 17/01/2019 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về ban hành chương trình môn học Tiếng Anh thuộc khối các môn học chung trong chương trình đào tạo trình độ trung cấp, trình độ cao đẳng, thời lượng thực hành và thực tập chiếm tỷ lệ lớn trong chương trình đào tạo từ 50% đến 70% đối với bậc cao đẳng. Điều này khẳng định vai trò thiết yếu của thực tập trong việc gắn kết giữa “thế giới đào tạo” và “thế giới việc làm”.

Tuy nhiên, khảo sát của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (trước đây) cho biết, vẫn còn tới 90% sinh viên tốt nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu doanh nghiệp, chủ yếu do quá trình đào tạo còn nặng lý thuyết. Trước thực trạng đó, một nghiên cứu mới tại Trường Cao đẳng Cần Thơ đã được triển khai với đề tài “Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thực tập nghề nghiệp của sinh viên chuyên ngành Tiếng Anh”.

Mục tiêu và phương pháp nghiên cứu

Đề tài hướng đến việc xác định các yếu tố tác động đến hiệu quả thực tập nghề nghiệp của sinh viên ngành Tiếng Anh, từ đó đề xuất giải pháp giúp nâng cao chất lượng đào tạo và khả năng thích ứng của sinh viên với thị trường lao động.

Nghiên cứu sử dụng nhiều phương pháp: Thu thập dữ liệu thứ cấp, khảo sát bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu doanh nghiệp, phân tích và xử lý số liệu thống kê. Đối tượng khảo sát gồm 109 sinh viên khóa 47 và 6 doanh nghiệp có nhiều sinh viên thực tập nhất.

Thực trạng thực tập của sinh viên ngành Tiếng Anh

Lĩnh vực thực tập đa dạng: Biên - phiên dịch, doanh nghiệp, du lịch, báo chí - truyền thông, giảng dạy tiếng Anh. Mức độ phù hợp với chuyên ngành: 81,66% sinh viên được thực tập đúng chuyên ngành đào tạo, 7,34% gần ngành và 11% trái ngành. Thời lượng thực tập là 360 giờ, thực hiện từ tháng 10 đến tháng 12/2024.

Các đơn vị tiếp nhận thực tập trải rộng trên nhiều lĩnh vực như khách sạn – du lịch (Novotel Phú Quốc, Mường Thanh Cần Thơ…), trung tâm ngoại ngữ (ILA, Việt Âu, Gia Việt…), trường phổ thông và doanh nghiệp đa ngành. Kết quả có 100% sinh viên hoàn thành kỳ thực tập, trong đó tỷ lệ đạt loại Xuất sắc và Giỏi chiếm trên 95%.

Kết quả khảo sát và phỏng vấn

Các yếu tố tác động đến hiệu quả thực tập

Phân tích số liệu cho thấy bốn nhóm yếu tố chính đều ảnh hưởng đến chất lượng thực tập:

Yếu tố cá nhân chiếm tỷ lệ đồng ý cao nhất (84,13%), gồm thái độ, kỹ năng và kiến thức nền tảng.

Yếu tố nhà trường đạt tỷ lệ 68,27% sinh viên đánh giá chương trình đào tạo, sự hỗ trợ của giảng viên và kết nối doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng.

Yếu tố doanh nghiệp có tỷ lệ 61,9% sinh viên cho rằng môi trường làm việc, sự hướng dẫn và phản hồi từ doanh nghiệp quyết định trực tiếp đến hiệu quả thực tập.

Yếu tố môi trường bên ngoài chiếm tỷ lệ 43,64% sinh viên thừa nhận các tác động từ tài chính, khoảng cách địa lý và kỳ vọng xã hội cũng ảnh hưởng đến trải nghiệm thực tập.

Góc nhìn từ doanh nghiệp

Qua phỏng vấn, các doanh nghiệp đều khẳng định, thái độ và tinh thần học hỏi là tiêu chí hàng đầu khi lựa chọn thực tập sinh. Kỹ năng mềm (giao tiếp, làm việc nhóm, thích nghi) được đánh giá cao không kém kiến thức chuyên môn. Kiến thức nền tảng chuyên ngành và kỹ năng sử dụng phần mềm là yêu cầu quan trọng để sinh viên bắt nhịp nhanh với công việc. Hiểu biết về văn hóa doanh nghiệp giúp sinh viên hòa nhập và phát triển tốt hơn trong môi trường làm việc.

Kết luận

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng để nâng cao chất lượng thực tập, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa sinh viên - nhà trường - doanh nghiệp, trong đó thái độ học hỏi và kỹ năng mềm của sinh viên đóng vai trò quyết định. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để Trường Cao đẳng Cần Thơ tiếp tục hoàn thiện chương trình đào tạo, tăng cường kết nối với doanh nghiệp và tổ chức các kỳ thực tập hiệu quả hơn, giúp sinh viên nhà trường và ngành Tiếng Anh nói riêng nhanh chóng thích nghi và khẳng định năng lực trên thị trường lao động.

ThS Mã Phương Uyên